1. Thế nào là cấp dưỡng?
Theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống
Hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định.
Căn cứ theo quy định pháp luật hiện hành, cấp dưỡng được hiểu là việc chu cấp tiền bạc hoặc tài sản khác giữa người có nghĩa vụ cấp dưỡng với người được cấp dưỡng trên cơ sở giữa họ có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng. Đối tượng được cấp dưỡng theo quy định pháp luật là người không trực tiếp chung sống với người có nghĩa vụ cấp dưỡng, bao gồm những đối tượng như sau:
- Người chưa thành niên
- Người đã thành niên mà không có khả năng lao động
- Người đã thành niên mà không có tài sản để tự nuôi sống bản thân
- Người gặp khó khăn hoặc túng thiếu
2. Quy định của pháp luật về nghĩa vụ cấp dưỡng
Căn cứ theo quy định tại Điều 110, 111, 112, 113, 114, 115 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng như sau:
- Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con
+ Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng của con đối với cha, mẹ
+ Con đã thành niên không sống chung với cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cha, mẹ trong trường hợp cha, mẹ không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa anh, chị, em
+ Trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có khả năng lao động và không có tài sản để cấp dưỡng cho con thì anh, chị đã thành niên không sống chung với em có nghĩa vụ cấp dưỡng cho em chưa thành niên không có tài sản để tự nuôi mình
+ Hoặc em đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình; em đã thành niên không sống chung với anh, chị có nghĩa vụ cấp dưỡng cho anh, chị không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu
+ Ông bà nội, ông bà ngoại không sống chung với cháu có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu trong trường hợp cháu chưa thành niên hoặc cháu đã thành niên không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình và không có người cấp dưỡng.
+ Cháu đã thành niên không sống chung với ông bà nội, ông bà ngoại có nghĩa vụ cấp dưỡng cho ông bà nội, ông bà ngoại trong trường hợp ông bà không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình và không có người khác cấp dưỡng theo quy định.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột
+ Cô, dì, chú, cậu, bác ruột không sống chung với cháu ruột có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu trong trường hợp cháu chưa thành niên hoặc cháu đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình mà không có người khác cấp dưỡng theo quy định.
+ Cháu đã thành niên không sống chung với cô, dì, chú, cậu, bác ruột có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cô, dì, chú, cậu, bác ruột trong trường hợp người cần được cấp dưỡng không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình mà không có người khác cấp dưỡng theo quy định.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng khi ly hôn
+ Khi ly hôn nếu bên khó khăn, túng thiếu có yêu cầu cấp dưỡng mà có lý do chính đáng thì bên kia có nghĩa vụ cấp dưỡng theo khả năng của mình.
3. Thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên là khi nào?
Theo quy định pháp luật hiện hành, Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 mới chỉ đề cập đến thời điểm chấm dứt thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con mà chưa đề cập đến thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.
Trong thực tiễn xét xử, nhiều trường hợp người con được sinh ra không trên cơ sở quan hệ hôn nhân, người cha đẻ không thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng con từ khi con sinh ra. Khi người mẹ khởi kiện yêu cầu xác định cha cho con và yêu cầu người cha thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con, trong trường hợp này, đã có nhiều quan điểm khác nhau trong việc xác định thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Vì vậy Thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên sẽ thuộc một trong các trường hợp sau:
Thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con chưa thành niên là ngày đứa trẻ được sinh ra đời:
Theo quan điểm này, một người là cha đẻ thực sự thì luôn luôn là cha (từ khi đứa trẻ được hình thành) mà không lệ thuộc vào việc ngày nào Tòa án xác định người đó là cha. Việc xác định cha đẻ, mẹ đẻ thông qua bản án, quyết định của Tòa án chỉ là phương thức để thực hiện quyền nhận, không nhận cha, mẹ, con mà không phải là căn cứ tính thời điểm xác lập quan hệ cha mẹ và con, cũng không phải là thời điểm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con. Do đó, quyền, nghĩa vụ về nuôi dưỡng của cha, mẹ đối với con chưa thành niên quy định tại Điều 71 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 phải tính từ thời điểm con được sinh ra, nguyên tắc này cũng được áp dụng cho cấp dưỡng vì bản chất nghĩa vụ cấp dưỡng là một dạng thức nghĩa vụ nuôi dưỡng áp dụng cho người không trực tiếp nuôi con.
Thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng là ngày bản án, quyết định của Tòa án về việc xác định cha cho con có hiệu lực pháp luật:
Theo quan điểm này thì sự kiện pháp lý làm phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con chưa thành niên của người cha đẻ trong trường hợp này là việc xác định cha cho con bằng một bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Khi chưa có bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án thì chưa biết được ai là cha thực sự của người con, đồng thời, người cha có thể cũng chưa biết được sự tồn tại của người con chưa thành niên của mình. Bên cạnh đó, bản án, quyết định của Tòa án ngay sau khi ban hành có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của pháp luật và đến khi có hiệu lực pháp luật thì quyền, nghĩa vụ dân sự và các vấn đề khác được nêu trong bản án, quyết định đó mới có giá trị thi hành. Theo logic thì thời điểm xảy ra sự kiện pháp lý làm phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con chính là thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Do đó, thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải là thời điểm bản án, quyết định xác định cha cho con có hiệu lực pháp luật.
Thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng là ngày Tòa án tuyên án sơ thẩm về việc xác định cha cho con:
Trong trường hợp xác định cha cho con chưa thành niên thì người cha chỉ có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con khi được Tòa án xác định là cha của người con chưa thành niên đó.
Tuy nhiên những bán án sơ thẩm sẽ chưa thể có hiệu lực pháp luật nếu bị kháng cáo, kháng nghị. Vì vậy, để đảm bảo tốt nhất quyền lợi của con chưa thành niên và phù hợp với quy định về phần cấp dưỡng nuôi con trong bản án, quyết định của Toà án cấp sơ thẩm được thi hành ngay nêu trên thì cần xác định thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng là ngày Tòa án tuyên án sơ thẩm về việc xác định cha cho con.
VĂN PHÒNG LUẬT SƯ GIA ĐÌNH
Đc 1: 402A Nguyễn Văn Luông, Phường 12, Quận 6, TP.HCM
Đc 2: 64 Võ Thị Sáu, Phường Tân Định, Quận 1,TP.HCM
Chi nhánh tại Biên Hòa: 5/1 Nguyễn Du, Quang Vinh,Biên Hoà, Đồng Nai.
-Luật Sư Trần Minh Hùng-Trưởng văn phòng
Tel: 0972238006 (zalo-viber) 028.38779958
Email: vanphongluatsugiadinh@gmail.com
Web: http://www.luatsugiadinh.net.vn
*Để thuận tiện cho quý khách khi muốn gặp trao đổi trực tiếp với luật sư, quý khách vui lòng liên hệ trước khi đến văn phòng.
Trân trọng cảm ơn! |