1. Quyền
và nghĩa vụ thăm nuôi con của cha mẹ sau ly hôn
Môi trường nuôi dưỡng, chăm sóc,
giáo dục là một trong những nền tảng quan trọng trong quá trình hình thành và
phát triển của con người. Mỗi đứa trẻ khi sinh ra đời đều có quyền được thụ
hưởng sự chăm sóc, giáo dục từ phía cha mẹ và gia đình. Tuy nhiên, trong xã hội
ngày càng phát triển như hiện nay, việc một gia đình phải ly tán xuất hiện ngày
càng nhiều. Sau khi cha mẹ ly hôn, con cái thường chỉ có thể sống chung với một
trong hai người hoặc sống cùng những người thân thích khác. Từ đây trong thực
tế phát sinh những hệ lụy, khó khăn trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ thăm
nuôi con sau ly hôn của người không trực tiếp nuôi con không hề dễ dàng, nhiều
trường hợp bị cản trở, ngăn cấm.
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 81
Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về việc Trông nom, chăm sóc, nuôi
dưỡng, giáo dục con sau ly hôn:
“Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có
quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành
niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có
tài sản để tự mình nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các
luật khác có liên quan”.
Tại Điều 82 Luật hôn nhân gia đình
quy định về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ không trực tiếp nuôi con quy định: Bên
cạnh nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi,
nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con, cha, mẹ là người không trực tiếp nuôi con vẫn được
đảm bảo quyền được chăm sóc, giáo dục con thông qua cơ chế quyền và nghĩa vụ
thăm nom con của người không trực tiếp nuôi con được ghi nhận tại khoản 3 Điều
82 Luật Hôn nhân và gia đình (HN&GĐ) năm 2014, cụ thể “sau khi ly hôn,
người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được
cản trở”.
Sau khi ly hôn, đa phần các bậc cha
mẹ đều thấu hiểu sự tổn thương của con nên họ sẵn lòng cùng chung tay để tạo
môi trường sống tốt nhất có thể cho con. Tuy nhiên, cũng có những người cha,
người mẹ vì sự thù ghét, ích kỉ của bản thân mình mà lạm dụng quyền thăm nuôi
con để gây khó khăn cho người trực tiếp nuôi con ảnh hưởng xấu đến quá trình
phát triển của trẻ và cuộc sống của người trực tiếp nuôi con. Vì lẽ đó pháp
luật cũng quy định về nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con trong việc
thăm nuôi con, cụ thể:
“Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con
lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom,
chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu
cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nuôi con của người đó.
Sau khi ly hôn, đa phần các bậc cha,
mẹ đều thấu hiểu được nỗi đau, sự tổn thương của con mà khó gì có thể hàn gắn
được, do vậy họ luôn sẵn lòng chung tay với người trực tiếp nuôi con tạo môi
trường sống tốt nhất cho con. Trái lại, cũng có một số người cha, người mẹ vì
lòng thù ghét, ích kỷ cá nhân nên đã lạm dụng quyền lợi chính đáng này để cản
trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc nuôi con của người trực tiếp nuôi con. Vì
lẽ đó, pháp luật ghi nhận chế tài hạn chế quyền thăm nom con nhằm bảo vệ quyền
được chăm sóc, giáo dục của con sau khi cha mẹ ly hôn. Cụ thể, khoản 3 Điều 82
Luật HN&GĐ năm 2014 quy định: “cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng
việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án
hạn chế quyền thăm nom con của người đó”.
2.
Bị ngăn cản quyền thăm con sau khi ly hôn thì làm thế nào?
Quyền thăm con sau khi ly hôn
Ly hôn là sự kiện pháp lý làm chấm
dứt quan hệ hôn nhân của vợ, chồng. Khi ly hôn thì việc để con cái sinh sống
với ai luôn gây nhiều mâu thuẫn. Nếu như không thỏa thuận được thì Tòa án căn
cứ vào các quy định của Luật hôn nhân và gia đình 2014 quyết định giao con cho
một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ
07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền,
nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã
thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không
có tài sản để tự nuôi mình.
Người không trực tiếp nuôi con có
quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở. Như vậy, người trực tiếp
nuôi con không có quyền cản trở người còn lại thực hiện quyền của mình đối với
con, trong đó có quyền thăm con miễn là việc thăm con không cản trở hoặc gây
ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Giải quyết trường hợp ngăn cản quyền
thăm con
Người thực hiện hành vi ngăn cản
quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường
hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và
chồng; giữa anh, chị, em với nhau thì bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ
100.000 đồng đến 300.000 đồng.
Đây là quy định được ghi nhận cụ thể
tại Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
Như vậy, khi bị ngăn cản quyền thăm
con thì người không trực tiếp nuôi con có thể thực hiện các công việc sau để
đảm bảo quyền lợi của mình:
– Tố cáo hành vi cản trở quyền thăm
con tới cơ quan công an hoặc Ủy ban nhân dân để cơ quan có thẩm quyền xử phạt;
– Xin xác nhận của Ủy ban nhân dân
hoặc công an về việc vợ bạn có hành vi cản trở quyền chăm con của bạn sau đó
bạn yêu cầu cơ quan thi hành án việc thăm nom, chăm sóc con theo bản án, quyết
định của Tòa án.
3.
Cách giành quyền thăm con sau ly hôn khi bị ngăn cản
Không cho thăm con sau ly hôn – phạm
luật?
Sau khi ly hôn, ngoài tài sản thì
vấn đề nuôi và thăm con cũng trở thành cuộc chiến thật sự giữa hai vợ chồng.
Việc để con cho ai nuôi, việc thăm nom con thế nào thật sự gây tranh cãi rất
lớn.
Theo quy định tại Điều 81 Luật Hôn
nhân và gia đình 2014, việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái
sau ly hôn do hai bên vợ chồng tự mình thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được sẽ
do Tòa án chỉ định.
Khi đó, người không trực tiếp nuôi
con phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Đồng thời, người này cũng có quyền được
thăm con mà không ai cản trở.
Ngoài ra, Điều 83 Luật Hôn nhân và
gia đình 2014 cũng nói rõ:
Người được trực tiếp nuôi con không
được phép cản trở, ngăn cấm việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con
của người còn lại.
Lưu ý là: Dù được phép và không bị
ngăn cấm nhưng người không trực tiếp nuôi con vẫn có thể bị hạn chế quyền thăm
con nếu việc đó gây ảnh hưởng xấu đến con như:
- Phá tan tài sản của con
- Có lối sống đồi trụy, ảnh hưởng
đến việc chăm sóc, giáo dục con
- Xúi giục, ép buộc con làm những
việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội
Như vậy, có thể khẳng định, việc
không cho thăm con sau ly hôn là vi phạm pháp luật. Chỉ khi có quyết định hạn
chế quyền thăm nom con thì người trực tiếp nuôi con mới được ngăn cản việc thăm
con này.
2 cách giành quyền thăm con khi bị
cản trở
Việc ngăn cản không cho cha/mẹ gặp
con là một trong những hành vi bạo lực gia đình được nêu tại Điều 2 Luật Phòng
chống bạo lực gia đình 2007.
Theo đó, hành vi ngăn cản quyền thăm
nom giữa cha mẹ và con bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000
đồng theo Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
Bởi vậy, để được thăm con khi bị cản
trở thì người bị ngăn cản có thể thực hiện các cách sau đây:
1/ Thỏa thuận. Đối với yêu cầu ly
hôn của vợ chồng, trước hết Tòa án sẽ dựa vào sự thỏa thuận của hai người để
giải quyết. Do đó, việc đầu tiên khi muốn giải quyết vấn đề này là đạt được sự
thỏa thuận của hai bên.
2/ Nếu không thể thỏa thuận được thì
có thể khởi kiện để yêu cầu người đang trực tiếp nuôi con phải thực hiện nghĩa
vụ của mình là không được ngăn cản, cấm đoán người không trực tiếp nuôi con.
Ngoài ra, nếu có căn cứ chứng minh
người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để trông nom, chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục con thì người bị ngăn cản có thể yêu cầu Tòa án thay đổi
người trực tiếp nuôi con theo quy định tại Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình
2014.
4.
Không thực hiện cấp dưỡng thì có được thăm nom con không?
Câu 1:
Xin luật sư giúp em giải đáp thắc
mắc về việc: Em và chồng cũ em đã ly hôn được 2 năm hiện tại con em đuoc 2 tuổi
khi ly hôn em có thoả thuận với chồng Sẽ không cần trợ cấp nếu chồng em đồng ý
đổi họ cho con em từ họ cha Sang họ mẹ và chồng em chấp nhận điều kiện đó nếu em
làm đơn cho Anh ký và em cũng đã hoàn tất việc đổi ho cho con em và giờ Gia
đinh chồng cũ em muốn thăm con nếu em không đồng ý thì có phạm luật không?
Trả lời tư vấn: Chào anh/chị! Cảm ơn
anh/chị đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, Đối
với yêu cầu hỗ trợ của anh/chị chúng tôi tư vấn như sau:
Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình
năm 2014 quy định Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi
ly hôn
"1. Cha, mẹ không trực tiếp
nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực
tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con
có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực
tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm
dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa
án hạn chế quyền thăm nom con của người đó."
Điều 83 Luật hôn nhân và gia đình
năm 2014 quy định Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người
không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
"1. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con
có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy
định tại Điều 82 của Luật này; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các
thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.
2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng
các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong
việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con."
Theo quy định trên, người cha không
trực tiếp nuôi con thì có nghĩa vụ cấp dưỡng và quyền thăm nuôi con. Việc người
cha không cấp dưỡng cho con là do người mẹ không yêu cầu. Nghĩa vụ cấp dưỡng
cho con không gắn liền với quyền lợi thăm nom con. Do vậy, người vợ lấy lý do
không cấp dưỡng cho con để hạn chế vấn đề thăm nom con của người cha là không
phù hợp quy định pháp luật.
2.Vợ/chồng ngăn cản thăm non con có
phải cấp dưỡng cho con không?
Câu hỏi 2:
Xin hỏi luật sư. Tôi ly hôn được 3
năm và có con được 6 tuổi, và tôi là người có nghĩa vụ chu cấp nuôi dưỡng. năm
đầu tiên sau ly hôn tôi vẫn được đưa đón con đi chơi hoặc đưa về nhà tôi chơi
2tuần 1 lần và tôi cũng chu cấp đầy đủ tiền nuôi dưỡng. Nhưng 2 năm nay tôi
không được thăm nom con.
Kể cả gặp cũng k vì vợ cũ tôi bầy ra
những lý do khác nhau để không cho tôi gặp hay đưa đón đi chơi vì thế tôi nghĩ
mình mất quyền thăm nom nên tôi không đóng tiền chu cấp nữa. Như vậy thì tôi có
vi phạm Pháp luật không
Trả lời tư vấn: Chào anh! Cảm ơn anh
đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, Đối với yêu
cầu hỗ trợ của anh chúng tôi tư vấn như sau:
Điều 110 Luật hôn nhân và gia đình
năm 2014 quy định Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con
"Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng
cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không
có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống
chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con."
Theo quy định của Luật hôn nhân và
gia đình khi anh không phải là người trực tiếp nuôi con thì anh có nghĩa vụ
phải cấp dưỡng cho con. Về việc người vợ có hành vi cản trở quyền thăm nuôi con
của anh thì anh có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án hoặc CA xã phường can
thiệp giải quyết đảm bảo quyền lợi cho anh. Do đó, anh không có quyền không cấp
dưỡng cho con vì lý do người mẹ cản trở không cho thăm gặp.
5.
Trường hợp nào cha hoặc mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con?
Tình huống:
Anh Lê Thanh T và chị Bạch Thị Mỹ T
chung sống từ năm 2014, ly hôn năm 2017. Có con chung là Lê Bạch Khả H sinh
ngày 23/8/2015 được thỏa thuận giao cho anh T chăm sóc, nuôi dưỡng. Tuy nhiên,
anh T cho rằng mỗi lần chị T đến thăm nom con thì chị T lại kiếm chuyện chửi
bới, gây mất trật tự làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của gia đình anh T và ảnh
hưởng đến việc trông nom, chăm sóc, giáo dục con, chính quyền địa phương cũng
đã giáo dục nhiều lần nhưng chị T không thay đổi.
Vì vậy, anh T yêu cầu Tòa án hạn chế
quyền thăm nom con của chị T, anh T chỉ đồng ý cho chị T thăm nom con Lê Bạch
Khả H mỗi năm một lần vào ngày 30 tháng 01, thời gian từ 16 giờ đến 19 giờ, anh
T tự đưa con đến nhà của chị T để chị T thăm nom…"
Tòa án tuyên xử: Hạn chế quyền thăm
nom con của chị Bạch Thị Mỹ T. Chị Bạch Thị Mỹ T được quyền thăm nom con tên Lê
Bạch Khả H sinh ngày 23/8/2015 mỗi tháng 01 (một) lần và được thăm vào những
ngày nghỉ Lễ, Tết. Thời gian và địa điểm thăm nom do chị T và anh T thỏa thuận.
Đối chiếu với quy định pháp luật thì
tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về hạn chế quyền thăm nom
con như sau:
Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ
không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
" 1. Cha, mẹ không trực tiếp
nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực
tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con
có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực
tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm
dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa
án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”
Theo quy định tại Điều 81, Luật Hôn
nhân gia đình 2014 cũng quy định:
Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
“Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có
nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã
thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không
có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các
luật khác có liên quan.”
Đây là quyền lợi cũng là nghĩa vụ về
nhân thân, mang tính bắt buộc của bậc làm cha mẹ. Theo đó, người trực tiếp nuôi
con nếu gây khó, cản trở người kia đến thăm con; hoặc người không trực tiếp
nuôi con nếu lạm dụng việc thăm con để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến con
đều là hành vi vi phạm pháp luật.
Như vậy, không phải người nào cứ dựa
vào việc mình là bố mẹ của đứa trẻ có quyền thăm nom chúng là muốn làm gì cũng
được. Họ phải thực hiện quyền đó của mình một cách có trách nhiệm, suy nghĩ đến
quyền lợi cũng như đến sự phát triển toàn diện của con nếu không muốn họ sẽ bị
pháp luật hạn chế quyền thăm nom con của mình.
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia
tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi
là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên
viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến
thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và
đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý-
cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư
bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là
nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư
luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư
thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề,
chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh
hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật
sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp
được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem
lại công bằng cho xã hội.
Luật sư
Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia
Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền
thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật
trên các Kênh truyền hình uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM
(HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long,
Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam,
Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát
thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi
trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an
nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học
luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường
ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học
uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật
sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng
trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng
Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu
giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa
Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự,
kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại
niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công
lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi
cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước
rất lâu năm.
Trân trọng
cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)
Trụ sở: 402A
Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)
5/1 Nguyễn Du,
Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)
68/147 Trần
Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM
Điện thoại:
028-38779958; Fax: 08-38779958
Luật sư Trần
Minh Hùng: 0972 238006
Email: luatsuthanhpho@gmail.com
http://www.luatsugiadinh.net. vn
http://www.luatsuthanhpho.com
|