1.
Thiếu giấy chứng tử thì thủ tục khai nhận thừa kế như thế nào?
Câu hỏi:
Cha mẹ của mẹ tôi (ông bà ngoại của
tôi) đã mất mà không có giấy chứng tử và cũng không biết có giấy chứng tử hay
không (nếu tính tuổi sinh của ông bà ngoại tôi thì đến nay đã khoảng 150 tuối).
Sau này mẹ tôi mất không để lại di chúc.
Nay gia đình tôi muốn làm thủ tục để
nhận di sản thừa kế phần đất của mẹ tôi, thửa đất đã có Sổ đỏ do bố mẹ tôi cùng
đứng tên.
Xin hỏi làm thế nào để gia đình tôi
thực hiện được thủ tục khai nhận di sản thừa kế như thế nào?
Luật sư Gia Đình tư vấn:
Theo thông tin bạn cung cấp: Thửa
đất đứng tên quyền sử dụng đất của bố mẹ bạn nên căn cứ theo quy định tại Điều
29 Luật hôn nhân và gia đình 2014, thửa đất được xác định là tài sản chung của
bố mẹ bạn.
Chính vì thế khi mẹ bạn mất thì 1/2
thửa đất thuộc phần di sản thừa kế của mẹ bạn còn bố bạn chỉ có quyền quyết
định đối với 1/2 thửa đất còn lại.
1. Phân chia di sản:
Chính vì thế khi mẹ bạn mất thì 1/2
thửa đất thuộc phần di sản thừa kế của mẹ bạn còn bố bạn chỉ có quyền quyết
định đối với 1/2 thửa đất còn lại.
Đối với 1/2 thửa đất là di sản thừa
kế của mẹ bạn:
Căn cứ theo quy định của pháp luật
Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015:
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp
luật
1. Những người thừa kế theo pháp
luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ,
chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông
nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội,
cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của
người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu
ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ
ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng
được hưởng phần di sản bằng nhau.”
Như vậy, khi mẹ bạn mất thì di sản
thừa kế của mẹ bạn sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao
gồm: bố bạn, ông bà ngoại của bạn và bạn. Mỗi người thuộc hàng thừa kế này đều
được chia những phần thừa kế bằng nhau.
2. Thủ tục thực hiện khai nhận di
sản thừa kế:
Không có chứng tử của ông bà để nhận
đất thừa kế
Do đó nếu gia đình bạn muốn làm thủ
tục nhận di sản thừa kế thì gia đình bạn cần chứng minh những người thuộc hàng
thừa kế thứ nhất, tức là bạn phải chứng minh ông bà ngoại của bạn đã mất trước
thời điểm mẹ bạn mất.
Chính vì thế việc cơ quan nhà nước
yêu cầu bạn phải nộp giấy chứng tử của mẹ bạn và ông ngoại của bạn là đúng quy
định của pháp luật.
– Nếu như ông bà ngoại bạn mất mà
không có giấy tờ chứng minh thì bạn có thể đến UBND xã để xin trích lục khai tử
của ông bà bạn và nộp cho cơ quan nhà nước.
– Tuy nhiên, vì ông bà ngoại mất vào
thời kỳ chiến tranh… và hầu như không có khả năng nào để chứng minh người này
còn sống nếu xét về tuổi tác, nên những người nhận thừa kế có thể làm văn bản
cam kết với nội dung người cha vợ đã chết trước thời điểm người vợ chết, và
hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu có tranh chấp xảy ra. giấy xác nhận ông bà đã
mất
– Ngoài ra, việc chứng minh người
cha vợ đã chết trước có thể được chấp nhận bằng các giấy tờ khác, chẳng hạn:
văn bản xác nhận của UBND phường, công an khu vực về việc người đó đã chết, xác
nhận của những người sống trong khu vực là người cao tuổi có biết hoặc chứng
kiến về cái chết của người cha vợ trước kia…
2.
Không có giấy khai sinh có được nhận di sản thừa kế
Câu hỏi:
ông bà nội đang là người đứng tên
trong sổ đỏ, ông nội hiện đã mất, ông bà gồm có 4 người con, những người này
đều không có giấy khai sinh, ba em là con út cũng đã mất. Giờ bà nội cho e căn
nhà, nếu em muốn đúng tên chủ sở huu74 căn nhà thì em phải làm sao. có phải cả
3 người con của ông bà nội phải ra công chứng để ký không nhận thừa kế thì lúc
đó bà nội mới toàn quyền định đoạt nhường quyền thừa kế lại cho em. em còn có
1ngươi chi và một nguoi em gái, cả hai nguoi này cũng phải ra ký tên không?xin
luật sư tư vấn giúp em.
Trả lời:
Chào bạn,
Căn cứ khoản 2 điều 5 Nghị định số
158/2005/NĐ-CP ngày 27 tháng 12 năm 2005 có quy định thì giấy khai sinh là giấy
tờ hộ tịch gốc của mỗi cá nhân, mọi hồ sơ, giấy tờ của mỗi cá nhân có nội dung
ghi về họ, tên, chữ đệm; ngày tháng năm sinh, giới tính, dân tộc, quốc tịch,
quê quán, quan hệ cha, mẹ, con phải phù hợp với giấy khai sinh của người đó.
Trong trường hợp của bạn nếu như
những người con của ông bà nội của bạn khi sinh ra đều không đăng ký giấy khai
sinh thì không thể xác định quan hệ nhân thân với ông bà nội của bạn được. Do
vậy khi ông nội của bạn mất thì di sản mà ông nội của bạn để lại sẽ thuộc về bà
nội của bạn. Bà nội có quyền tự định đoạt tài sản đó, không nhất thiết phải có
sự đồng ý của những người khác.
3.
Con nuôi không đăng ký có được hưởng thừa kế không ?
Nội dung đề nghị tư vấn:
Xin chào Văn Phòng Luật Sư Gia Đình ! gia đình
tôi có một thắc mắc muốn nhờ luật minh gia tư vấn giúp cụ thể như sau: gia đình
tôi hiện tại đang sinh sống cùng ông bà nội nuôi. gọi là ông bà nội nuôi vì 2
cụ không có con ,vì không có con nên 2 cụ mới nhận bố tôi và bác gái tôi về
nuôi từ lúc còn nhỏ khoảng 1~2 tuổi đến bây giờ (bố tôi và bác gái tôi là con
của chị gái của bà nội nuôi tôi) vì thương cảm cho hoàn cảnh gia đình ông bà
nội nuôi hiếm muộn nên ông bà đã cho hai con là bố tôi và bác gái tôi về làm
con nuôi.
Vì hoàn cảnh ngày xưa nên việc nhận
con nuôi giữa hai gia đình chỉ là trên miệng với nhau không có giấy tờ chứng
thực gì cả. Bố tôi và bác gái tôi sống cùng với ông bà và sau này đến khi lớn
lên ông bà đều dựng vợ gả chồng cho. Bố tôi sống cùng ông bà cho đến năm 2007
vì lý do bệnh hiểm nghèo nên đã qua đời mặc dù vậy thì mẹ con tôi vẫn chăm sóc
ông bà như lúc bố tôi còn sống. Năm nay tuổi các cụ đã cao lại cũng bị bệnh tật
(ông bị áp huyết cao đã một lần cấp cứu, bà thì không còn minh mẫn). Vô tình
bác họ tôi ở trong miền nam về chơi có hỏi bảo ông năm nay cũng già rồi và lại
bệnh tật nữa thế đã làm thủ tục sang tên quyền sử dụng đất cho gia đình tôi
chưa, gia đình tôi thì chưa làm thủ tục sang tên gì cả, quyền sử dụng đất thổ
cư chỗ gia đình tôi và ông bà sinh sống vẫn đứng tên ông bà. Thấy vậy bác tôi
bảo nếu sau này ông bà nuôi tôi mà chưa chuyển thì quyền sử dụng đất cho gia
đình tôi mà ông bà lại qua đời thì sau này việc xảy ra tranh chấp đất đai sẽ
rất là phức tạp (gia đình tôi hiện tại xây nhà ở trên phần đất thổ cư của ông
bà).
Gia đình tôi cũng rất là bối rối
không biết làm như thế nào, - Gia đình tôi phải làm gì để được hưởng lợi ích
hợp pháp quyền thừa kế từ gia đình ông bà nuôi tôi qua đời đột ngột khi chưa
sang tên quyền sử dụng đất thổ cư cho gia đình tôi?
- Và nếu như được chuyển quyền sử
dụng đất thì lệ phí tính theo như thế nào?
(p/s: ông nuôi tôi có một chị gái
nhưng đã qua đời)
Vậy tôi mong Luật sư có thể giải đáp
giúp gia đình tôi thắc mắc trên được không ạ !
Xin chân thành cảm ơn!
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi
đề nghị tư vấn đến Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, trường hợp của bạn chúng tôi tư
vấn như sau:
Tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy
định về Người thừa kế theo pháp luật như sau:
“1. Những người thừa kế theo pháp
luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ,
chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông
nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội,
cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của
người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu
ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ
ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng
được hưởng phần di sản bằng nhau.”
Ngoài ra, Điều 653 Bộ luật dân sự
2015 Quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha đẻ, mẹ đẻ như
sau:
“Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được
thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651
và Điều 652 của Bộ luật này.”
Tuy nhiên, thời điểm phát sinh việc
nuôi con nuôi là kể từ thời điểm đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Tại Điều 23 Nghị định 19/2011/NĐ-CP
Nghị định hướng dẫn luật nuôi con nuôi 2011 quy định về Đăng ký việc nuôi con
nuôi thực tế:
“1. Việc nuôi con nuôi đã phát sinh
trên thực tế giữa công dân Việt Nam với nhau mà chưa đăng ký trước ngày 01
tháng 01 năm 2011, nếu đáp ứng các điều kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 50
của Luật Nuôi con nuôi, thì được đăng ký kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2011 đến
hết ngày 31 tháng 12 năm 2015 tại Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi thường trú của
cha mẹ nuôi và con nuôi.”
Tại Điều 50 Luật nuôi con nuôi 2010
quy định Điều khoản chuyển tiếp:
“1. Việc nuôi con nuôi giữa công dân
Việt Nam với nhau trước ngày Luật này có hiệu lực mà chưa đăng ký tại cơ quan
nhà nước có thẩm quyền thì được đăng ký trong thời hạn 05 năm, kể từ ngày Luật
này có hiệu lực, nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Các bên có đủ điều kiện về nuôi
con nuôi theo quy định của pháp luật tại thời điểm phát sinh quan hệ nuôi con
nuôi;
b) Đến thời điểm Luật này có hiệu
lực, quan hệ cha, mẹ và con vẫn đang tồn tại và cả hai bên còn sống;
c) Giữa cha mẹ nuôi và con nuôi có
quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục nhau như cha mẹ và con.
2. Sau khi được đăng ký, quan hệ
nuôi con nuôi quy định tại khoản 1 Điều này có giá trị pháp lý kể từ thời điểm
phát sinh quan hệ nuôi con nuôi.
3. Chính phủ quy định chi tiết thủ
tục đăng ký nuôi con nuôi quy định tại Điều này, bảo đảm thuận lợi và phù hợp
với điều kiện thực tế của nhân dân ở các vùng, miền.”
Theo quy định trên, việc nuôi con
nuôi phát sinh trước ngày 01/01/2011 thì phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có
thẩm quyền trong thời hạn 05 năm kể từ ngày 01/01/2011. Khi đã được pháp luật
công nhận việc nuôi con nuôi thì hai bên trong quan hệ nuôi sẽ có các quyền lợi
và nghĩa vụ đối với nhau theo quy định của pháp luật, trong đó có quyền thừa kế
di sản của nhau.
Theo các phân tích trên, trường hợp
của gia đình bạn, bố bạn đã mất nên không có căn cứ để xác lập quan hệ nuôi con
nuôi với ông nội nuôi bạn, do đó, trường hợp của gia đình bạn chỉ được hưởng
tài sản khi ông, bà nội để lại di chúc.
Tuy nhiên, theo thông tin bạn cung
cấp bà nội nuôi của bạn hiện tại không còn minh mẫn do đó, nếu bà lập di chúc
trong thời gian này thì di chúc của bà không có hiệu lực. Gia đình bạn chỉ được
hưởng phần tài sản của ông khi ông để lại di chúc. Còn phần của bà sẽ được phân
chia cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật.
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia
tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi
là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên
viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm,
kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm
và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý-
cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư
bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là
nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư
luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư
thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề,
chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh
hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật
sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp
được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem
lại công bằng cho xã hội.
Luật sư
Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia
Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền
thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật
trên các Kênh truyền hình uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM
(HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long,
Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam,
Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát
thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi
trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an
nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học
luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường
ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học
uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật
sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng
trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng
Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu
giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa
Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự,
kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại
niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công
lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi
cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước
rất lâu năm.
Trân trọng
cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)
Trụ sở: 402A
Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)
5/1 Nguyễn Du,
Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)
68/147 Trần
Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM
Điện thoại:
028-38779958; Fax: 08-38779958
Luật sư Trần
Minh Hùng: 0972 238006
Email: luatsuthanhpho@gmail.com
http://www.luatsugiadinh.net. vn
http://www.luatsuthanhpho.com
|