1. Thưa Luật sư, việc xử phạt hành vi
chế biến mỡ bẩn của các chủ cơ sở gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm hiện nay
như thế nào?
An
toàn thực phẩm là việc bảo đảm để thực phẩm không gây hại đến sức khỏe, tính
mạng con người. Các cơ sở sản xuất chế biến thực phẩm phải tuân thủ nghiêm ngặt
các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định tại Luật an toàn thực
phẩm 2010.
Đối
với những cơ sở sản xuất không đảm bảo vệ sinh theo quy định thì sẽ bị xử lý
theo quy định tại Điều 6, Luật an toàn thực phẩm 2010 cụ thể như:
- Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh
doanh thực phẩm vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm thì tùy theo tính chất,
mức độ vi phạm mà bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình
sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường và khắc phục hậu quả theo quy định
của pháp luật.
- Người lợi dụng chức vụ, quyền hạn vi
phạm quy định của Luật này hoặc các quy định khác của pháp luật về an toàn thực
phẩm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy
cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định
của pháp luật.
- Mức phạt tiền đối với vi phạm pháp
luật về an toàn thực phẩm mà chưa đến mức xử lý hình sự thì được thực hiện theo
quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính; trường hợp áp dụng mức phạt
cao nhất theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính mà vẫn còn
thấp hơn 07 lần giá trị thực phẩm vi phạm thì mức phạt được áp dụng không quá
07 lần giá trị thực phẩm vi phạm; tiền thu được do vi phạm mà có bị tịch thu
theo quy định của pháp luật
Tùy
theo tính chất hành vi và mức độ vi phạm của các cơ sở sản xuất không đảm bảo
vệ sinh an toàn thực phẩm mà hình thức xử phạt, mức phạt, các biện pháp khắc
phục hậu quả được áp dụng khác nhau, quy định chi tiết tại Nghị định 178/2013/NĐ-CP
về quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm. Tại nghị định này
thì .
Mức phạt tiền tối đa đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính về an toàn thực
phẩm là 100.000.000 đồng đối với cá nhân và 200.000.000 đồng đối với tổ chức.
Ngoài
ra, theo quy định của Bộ Luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009 thì hành vi vi
phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm còn có thể bị xử lý hình sự:
“Điều 244. Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm
1.Người nào chế biến, cung cấp hoặc bán
thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm không bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh an toàn gây
thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của người
tiêu dùng, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
2.Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng
thì bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.
3.Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm
trọng thì bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm.
4.Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền
từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề
hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.”
2. Theo Luật sư thì mức phạt này có phải
quá nhẹ tay nên hành vi này vẫn còn tiếp diễn? Đứng ở góc độ luật pháp, xin
Luật sư chia sẻ những quan điểm của mình về giải pháp giúp khắc phục tình trạng
này?
Hiện
nay, các quy định về việc xử lý vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm được Nghị
định 178/2013/NĐ-CP đã quy định mức tiền phạt tối đa đối với cá nhân là
100.000.000 đồng, với tổ chức là 200.000.000 đồng, tùy hành vi có khi ít hơn
mức xử phạt này. Có thể thấy mức tiền phạt này cũng chưa đủ sức răn đe, tuy
nhiên nếu như tổ chức, cá nhân kinh doanh quy mô lớn mà có vi phạm quy định về
vệ sinh an toàn thực phẩm thì mức xử phạt này có đủ sức răn đe không? Theo tôi,
nên có quy định cụ thể về trường hợp xử phạt với các tổ chức, cá nhân kinh doanh
quy mô lớn, vì nếu giới hạn mức phạt tiền tối đa như hiện nay thì việc nộp phạt
của họ là khá đơn giản, không đáng kể, dễ gây ra tình trạng tái phạm vì việc
khi họ vi phạm lợi nhuận vượt quá nhiều số tiền này.
Xác định hậu quả “nghiêm trọng” làm căn cứ
để xử lý hình sự đối với loại tội phạm này là khó xác định trên thực tế. Bởi có
những trường hợp hậu quả tức thì như ngộ độc, còn có những hàng hóa chứa hóa
chất thì sẽ nhiễm bệnh dần dần, ảnh hưởng tới sức khỏe và từng bước đe dọa tính
mạng con người. Còn các hình thức xử lý vi phạm hành chính lại quá “nhẹ” so với
lợi nhuận mà người kinh doanh thu được, nên không đủ sức răn đe. Theo
luật, khi một người do sử dụng thực phẩm “bẩn” mà bị xâm phạm đến tính mạng
hoặc xâm phạm nghiêm trọng đến sức khỏe, thì người cung cấp, chế biến… thực
phẩm này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, nếu bị ngộ độc dẫn
đến tử vong thì việc chứng minh trách nhiệm đơn giản. Nếu ăn, uống mà bị tử
vong, thì chắc chắn sản phẩm sẽ bị tẩy, người kinh doanh cũng chẳng dám làm.
Nhưng như chúng ta biết các thực phẩm không đảm bảo an toàn thường gây hậu quả
lâu dài”, và chứng minh “xâm phạm nghiêm trọng” đến sức khỏe quá nan
giải. Hậu quả dễ nhận thấy mà các nạn nhân phải gánh chịu là ngộ độc thực phẩm,
đau bụng, và các chất bảo quản, chất kích thích tăng trưởng độc hại phải
tích lũy dần trong cơ thể, đến một mức nào mới gây nên các bệnh ung thư, suy
thận,… Như vậy, tính không khả thi của quy định này đã dẫn đến tình trạng vi
phạm tràn lan, vì họ cho rằng hành vi của mình là khó có thể bị xử lý hình sự.
- Bộ luật hình sự 2015 có hiệu lực từ
ngày 1/7/2016 Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực
phẩm được quy định, hướng dẫn tại Điều 317 Bộ luật hình sự đã quy định đối với
hành vi vi phạm về vệ sinh oan toàn thực phẩm thì hình phạt đối với loại tội phạm này
thấp nhất là từ 1 năm đến 20 năm tùy từng hành vi, như vậy blhs 2015 đã tăng
hình phạt so với bộ luật hình sự 1999, sua doi bo sung 2009. Tuy nhiên, với
tình trạng an toàn thực phẩm như hiện nay thì mức hình phạt tù 20 năm tù theo
tôi cũng chưa đủ nghiêm khắc.
+ giải pháp:
Ðể tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước về chất lượng vệ sinh an toàn
thực phẩm trong thời gian tới, chúng ta cấn:
- Các cấp cần thành lập một lực lượng
quản lý chuyên ngành an toàn thực phẩm đủ quyền lực để giải quyết đến mức cao
nhất những vi phạm về an toàn thực phẩm; Nâng cao chế tài xử phạt với những
người, những cơ sở vi phạm an toàn thực phẩm cố ý, tái phạm, kết hợp tịch thu
tài sản, phương tiện vi phạm; Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về
an toàn thực phẩm để Luật An toàn thực phẩm thực sự đi vào cuộc sống của người
dân;
- Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn, ngành Công thương tăng cường quản lý việc sử dụng các thuốc, hoá chất
dùng trong nuôi trồng, thức ăn chăn nuôi, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… nhằm
ngăn chặn ô nhiễm thực phẩm trong sản xuất nông, ngư nghiệp; nghiên cứu và phổ
biến công nghệ sản xuất, sau thu hoạch.
- Có chế độ ưu đãi, đào tạo, bồi dưỡng
nghiệp vụ cho lực lượng thanh tra chuyên ngành vệ sinh an toàn thực phẩm để tạo
sự tự tin, nhạy bén, bản lĩnh, sáng tạo trong thực thi nhiệm vụ, góp phần xây
dựng lực lượng thanh tra ngày càng phát triển vững mạnh; có sự phối hợp đồng bộ
giữa các ngành chức năng và đảm bảo đủ kinh phí hoạt động nhằm thực hiện công
tác thanh tra thường xuyên, liên tục, góp phần quản lý nhà nước về an toàn thực
phẩm được chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn.
- Bộ Y tế cần phối hợp các cơ quan quản
lý nhà nước về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm các cấp từ Trung ương đến
địa phương, liên tục triển khai các hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát tại
các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, dịch vụ ăn uống, các sản phẩm sản
xuất trong nước và nhập khẩu trên thị trường. Bộ Y tế khuyến cáo người tiêu
dùng chỉ mua và sử dụng các sản phẩm thực phẩm có nhãn mác rõ ràng tại những
địa chỉ cụ thể, tin cậy; sản phẩm đã được công bố tiêu chuẩn, còn hạn sử dụng
và đáp ứng các yêu cầu khác về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm. Ðồng thời,
đề nghị người tiêu dùng tích cực phát hiện, phản ánh kịp thời các vấn đề liên
quan chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm cho các cơ quan chức năng để có giải
pháp quản lý phù hợp.
- Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo
dục hơn nữa đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm và người
tiêu dùng nhằm nâng cao ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về an toàn
thực phẩm và ý thức trong việc chọn lựa thực phẩm an toàn. Công tác kiểm tra,
kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về vệ
sinh an toàn thực phẩm, đặc biệt là những hàng hóa, thực phẩm có khả năng gây
hại cho nhiều người và hậu quả lâu dài.
- Cần Thông tin, giáo dục, truyền thông về an toàn thực phẩm nhằm
nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm, thay đổi hành vi, phong tục, tập quán
sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt, ăn uống lạc hậu, gây mất an toàn thực phẩm,
góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng con người; đạo đức kinh doanh, ý thức trách
nhiệm của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh với sức khỏe, tính mạng của
người tiêu dùng thực phẩm..
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.Lồng ghép trong việc giảng dạy, học tập tại các cơ sở giáo dục thuộc hệ
thống giáo dục quốc dân.Thông qua hoạt động văn hóa, sinh hoạt cộng đồng, sinh
hoạt của các đoàn thể, tổ chức xã hội và các loại hình văn hoá quần chúng khác. Thông qua
điểm hỏi đáp về an toàn thực phẩm tại các Bộ quản lý ngành.
3. Có ý kiến cho rằng Cơ quan chức năng
cần phải hỗ trợ cơ sở sản xuất cải thiện vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm chứ
không phải chỉ có xử phạt. Luật sư nghĩ sao về quan điểm này
Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm này vì Phòng
ngừa vi phạm thì phạt phải đi đôi với giáo dục, tuyên tuyền, động viên, hỗ
trợ....chứ chỉ phạt không thì người vi phạm lại tìm biện pháp đối phó nên việc
xử phạt khó khả thi. Các cơ quan chức năng cần hồ trợ các tổ chức, cơ sở về mặt
vật chất, dụng cụ, hướng dẫn, đào tạo, nâng cao nhận thức, đạo đức, pháp luật,
tầm quan trọng của thực phẩm đối với sức khỏe và tính mạng con người về lâu dài.
Hiểm
họa Tinopal trong bún, phở.
1. Thưa Luật sư, mức xử phạt hiện nay đối
với hành vi dùng chất Tinopal trong chế biến thực phẩm là như thế nào?
Luật
ATTP và Nghị định 178/2013/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi vi phạm liên
quan đến sử dụng hóa chất trong thực phẩm; trong đó, phạt tiền từ 15-20 triệu
đồng đối với hành vi sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc, quá hạn sử dụng trong
sản xuất, chế biến thực phẩm; phạt từ 30-50 triệu đồng đối với hành vi sử dụng
hóa chất bị cấm trong thực phẩm. Ngoài phạt tiền, tùy theo tính chất, mức độ mà
người vi phạm phải chịu các hình thức bổ sung như: tước quyền sử dụng giấy
chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP, giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy, tịch
thu tang vật...
Ngoài ra, tùy tính chất của hành
vi, hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà có thể bị xử lý về mặt hình sự theo quy
định tại điều 244. Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực
phẩm.
2. Theo Luật sư, mức xử phạt này đã đủ
răn đe chưa?
Theo tôi nếu chỉ dừng ở mức xử phạt hành
chính thì dù có cao đến đâu người vi phạm cũng tìm cách đối phó, chạy chọt để tránh bị phạt nặng
hoặc với hình thức phạt tiền thì không đủ sức răn đe. Những hành vi vi phạm về
an toàn thực phẩm không giết chết con người ngay, có thể không ảnh hưởng trực
tiếp ngay tức khắc nhưng nó ngấm dần dần, ảnh hưởng lâu dài về sau nên phải chế
tài nặng hơn cụ thể là phải xử lý về mặt hình sự nghiêm khắc đối với những hành
vi vi phạm này.
3. Nếu người dân có những thắc mắc hay
tố cáo những cơ sở sử dụng chất này thì phải báo cho cơ quan nào?
Nếu người dân phát hiện cần tố cáo hay thắc mắc về
những cơ sở dụng dụng chất này thì cần báo ngay với các cơ quan như:
1. Quản lý thị trường, Công an, Thanh tra
chuyên ngành khác, Hải quan, Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển và các cơ quan
khác có thẩm quyền xử phạt theo quy định của PL thuộc địa bàn được phân công và
theo chức năng, nhiệm vụ được giao.
2.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp thuộc địa bàn quản lý.
3.
Thanh tra chuyên ngành: Y tế, nông nghiệp và phát triển nông thôn, công thương
thuộc phạm vi quản lý và nhiệm vụ được giao.
4.
Chiến sĩ Công an thuộc Công an cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh, đồn Công an, trạm
Công an cửa khẩu, khu chế xuất; Trưởng Công an cấp xã, Trưởng đồn Công an, Trạm
trưởng Trạm Công an cửa khẩu, khu chế xuất, Trưởng Công an cấp huyện, Giám đốc
Công an cấp tỉnh có thuộc địa bàn quản lý.
|