Khi ly hôn, cha mẹ thỏa mãn được nhu cầu cá nhân của mình còn đối với người con rơi vào tình thế bị động nhất đối với những đứa trẻ chưa thành niên chưa có nhận thức đầy đủ cả về vật chất lẫn tinh thần nên là người trực tiếp bị ảnh hưởng nặng nề bởi mối quan hệ hôn nhân của cha mẹ khi bị chấm dứt.
1. Bảo vệ quyền lợi của con chưa thành niên trong vụ án ly hôn là gì?
“Bảo vệ” có nghĩa là giữ gìn, che chở. Theo đó, pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền lợi con chưa thành niên được hiểu là: bảo đảm quyền lợi của con chưa thành niên; xử lý trường hợp gây hại, ảnh hưởng quyền lợi của con chưa thành niên; quy định biện pháp nhằm ngăn chặn hành vi vi phạm đối với quyền lợi của con chưa thành niên trong vụ án ly hôn.
2. Biện pháp bảo vệ quyền của con chưa thành niên trong vụ án ly hôn
2.1. Ai là người trực tiếp nuôi con?
Tại Khoản 2, 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định như sau:
- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Theo đó, pháp luật trước tiên vẫn tôn trọng quyền của cha mẹ đối với con khi ly hôn:
- Trường hợp cha mẹ thỏa thuận được ai là người trực tiếp nuôi con thì Tòa sẽ công nhận.
- Trường hợp không thỏa thuận được hoặc việc thỏa thuận của cha mẹ không đảm bảo quyền lợi của con thì Tòa sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố, trong đó lấy ý kiến để xét nguyện vọng của con việc sống với cha hay với mẹ khi con từ 07 tuổi trở lên.
2.2. Xem xét nguyện vọng của con từ 07 tuổi
Việc xem xét nguyện vọng của con từ 07 tuổi trở lên là thủ tục tố tụng bắt buộc phải thực hiện trước khi Tòa ra quyết định ai là người trực tiếp nuôi dưỡng sau khi cha mẹ ly hôn.
Tuy nhiên, nguyện vọng của con chỉ có ý nghĩa như một trong các điều kiện để Tòa án tham khảo trước khi quyết định. Bởi đối với con chưa thành niên việc nhận thức của con chưa đầy đủ nên cần thiết phải có sự xem xét, đánh giá về mọi mặt khác một cách khách quan từ phía Tòa. Do đó, việc quyết định giao con cho ai phải xuất phát từ quyền lợi mọi mặt của con.
Để thống nhất đường lối xét xử này, Tòa án nhân dân tối cao trong Giải đáp số 01/2017/GĐ-TANDTC ngày 07/4/2017 (Giải đáp vấn đề nghiệp vụ) đã hướng dẫn: “…để đảm bảo quyền lợi của người con, Tòa án phải lấy ý kiến của người con, xem xét nguyện vọng của con từ đủ 7 tuổi trở lên. Phương pháp lấy ý kiến phải đảm bảo thân thiện với trẻ em. Tuy nhiên, Tòa án phải căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của người con để quyết định giao cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng”.
2.3. Căn cứ xác định người nuôi con
Nguyên tắc quyết định giao con cho ai phải xuất phát từ quyền lợi mọi mặt của con được xem là quan trọng nhất trong mọi trường hợp, kể cả đối với trường hợp con dưới 36 tháng tuổi.
Theo quy định tại Khoản 3, Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đối với con dưới 36 tháng tuổi người mẹ được ưu tiên giao quyền trực tiếp nuôi dưỡng, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện đảm bảo quyền lợi mọi mặt cho con.
Cơ sở đảm bảo quyền lợi về mọi mặt của con được xác định dựa trên hai yếu tố:
- i) Điều kiện thực tế của cha, mẹ khi ly hôn như khả năng kinh tế, thời gian có thể dành cho con, hoàn cảnh công tác của họ
- ii) Tư cách đạo đức của cha, mẹ. Trường hợp cả cha, mẹ không đủ tư cách đạo đức và không có điều kiện thực tế để chăm sóc và nuôi dưỡng con, đảm bảo cho con điều kiện phát triển bình thường thì Tòa án có thể quyết định giao con cho ông, bà, hoặc những người thân thích khác trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc theo quy định của pháp luật.
2.4. Bảo vệ quyền của con chưa thành niên thông qua cấp dưỡng
Theo quy định tại khoản 2 Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: “Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con”.
Trong trường hợp cha, mẹ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ cấp dưỡng thì người còn lại đang trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án buộc người kia thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng của mình.
Nếu cha mẹ cố tình không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thì sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều 186 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Ngoài ra, trường hợp người không trực tiếp nuôi con nếu lạm dụng việc thăm con để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến con đều là hành vi, vi phạm pháp luật, khi đó, người trực tiếp nuôi con có thể yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom của người không trực tiếp nuôi con.
LS TRẦN MINH HÙNG
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội.
Luật sư Trần Minh Hùng là một trong những luật sư sáng lập văn phòng luật, giàu kinh nghiệm về kiến thức và thực tiễn đã dành nhiều thắng lợi vụ kiện và quan trọng luật sư Hùng luôn coi trọng chữ Tâm của nghề luật sư và trách nhiệm đối với xã hội nên đã được nhiều hãng báo chí, truyền thông, Đài truyền hình, Đài tiếng nói Việt nam phỏng vấn nhiều lĩnh vực quan trọng liên quan đến đời sống. Luật sư Trần Minh Hùng được nhiều hãng truyền thông, báo chí trong nước tin tưởng với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn trên VOV Giao Thông – Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài truyền hình TP.HCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Truyền hình SCTV, THĐN, Truyền hình Quốc Hội VN, Truyền hình Công an ANTV, Đài truyền hình Vĩnh Long, Đài phát thanh kiên giang, Đài Bình Dương... và các hãng báo chí trên cả nước, được các tổ chức, trường Đại học Luật TP.HCM mời làm giám khảo các cuộc thi Phiên tòa giả định với Đại học cảnh sát, mời làm chuyên gia ý kiến về các sự kiện……là đối tác tư vấn luật của các hãng truyền thông này và luôn mang lại niềm tin cho khách hàng và ghi nhận sự đóng góp của chúng tôi cho xã hội...là luật sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như Viettinbank, các vụ Giết Người do mâu thuẫn hát karaoke tại Bình Chánh, Bào chữa chủ tịch Huyện Đông Hòa, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành- Dầu Dây, Bào chữa bị cáo Huân không đeo khẩu trang mùa Covit, Vụ Nữ sinh Tân Bình bị cắt tai, bảo vệ cho MC Trấn Thành, Bào chữa, bảo vệ vụ "Bác sĩ khoa rút ống thở", Bảo vệ cho người cho thuê nhà vụ Công ty Thế giới Di Động không trả tiền thuê nhà mùa dịch covid, Tư vấn cho nghệ sĩ Thương Tín, bảo vệ vụ đổ xăng đốt 10 người tại TPHCM, các vụ Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, cưỡng đoạt, cướp, gây thương tích, tham ô, mua bán ma túy, cố ý làm trái, bào chữa vụ án cựu Cảnh sát Buôn Lậu và các bị cáo kiên quan, bào chữa vụ khai thác cát Cần giờ- Tiền Giang, bào chữa vụ chiếm đoạt tiền công nghệ của nước Úc của bị can về công nghệ, bào chữa vụ Mua bán khẩu trang mùa covid, bào chữa nhiều vụ án ma túy, bào chữa vụ lợi dụng chức vụ quyền hạn của tổ chức tín dụng... .… và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi..…là hãng luật tư vấn luật cho nhiều công ty Việt Nam và nước ngoài trên cả nước luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Trân trọng cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)