1. Tư vấn phân chia di sản thừa kế theo
luật mới nhất
Nội dung câu hỏi: Thưa luật sư, gia
đình chúng tôi có sự việc như sau, mong luật sư tư vấn giúp: Gia đình tôi có
bố, mẹ và 2 anh em trai, cả 2 anh em tôi đều có gia đình và có mỗi nhà một cháu
trai. Bố mẹ tôi có mua được một ngôi nhà ở Hà Nội từ lâu và đầy đủ giấy tờ, mẹ
tôi đã mất cách đây 2 năm, bố tôi hiện đã yếu và đã về quê sống. Nay anh em tôi
muốn bán ngôi nhà ở Hà Nội, xin hỏi luật sư là tài sản của ngôi nhà được chia
thế nào? Hiện tại, ngôi nhà trên anh em tôi đã quyết định bán và phần tiền được
chia làm 2 cho 2 anh em chúng tôi mỗi người một nửa, riêng phần của bố tôi
không có. Xin hỏi luật sư là làm như vậy chúng tôi có vi phạm pháp luật không,
và nếu bố tôi muốn được hưởng phần tài sản đó bố tôi phải làm như thế nào? xin
chân thành cảm ơn luật sư! Mong tin luật sư!
Trả lời:
Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu
hỏi cần tư vấn tới Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, với thắc mắc của bạn chúng tôi
giải đáp như sau:
Thứ nhất, về vấn đề chia thừa kế.
Khoản 1 Điều 33 Luật hôn nhân và gia
đình 2014 quy định về tài sản chung của vợ chồng như sau:
“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm
tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh
doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác
trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của
Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và
tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có
được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc
chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch
bằng tài sản riêng.”
Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy
định về Người thừa kế theo pháp luật như sau:
“1. Những người thừa kế theo pháp
luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ,
chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông
nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội,
cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của
người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu
ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ
ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng
được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau
chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không
có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Theo thông tin bạn cung cấp căn nhà
này được bố mẹ bạn mua trong thời kỳ hôn nhân, theo quy định của Luật hôn nhân
và gia đình 2014 tài sản này được xác định là tài sản chung của vợ chồng trong
thời kỳ hôn nhân. Khi mẹ mất thì 1/2 ngôi nhà thuộc sở hữu của mẹ, 1/2 ngôi nhà
thuộc sở hưu của bố.
Do mẹ bạn không để lại di chúc thì
1/2 tài sản thuộc sở hữu của mẹ bạn trong khối tài sản chung sẽ được chia theo
quy định cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm ông bà ngoại, bố
bạn và hai anh em bạn, mỗi người thuộc hàng thừa kế sẽ được hưởng một phần di
sản bằng nhau. Nếu ông, bà ngoại bạn đã mất trước khi mẹ bạn mất thì phần tài
sản này được chia cho những người đồng thừa kế còn lại.
Thứ hai, về thỏa thuận chia tài sản
thừa kế của hai anh em bạn.
Theo quy định tại Điều 651 đã nêu
trên, bố bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn đồng thời một nửa diện tích
căn nhà là tài sản thuộc sở hữu của bố bạn trong khối tài sản chung của vợ
chồng do đó trường hợp này bố bạn được sở hữu một nửa căn nhà cộng với một phần
tài sản thừa kế của người vợ trong nửa còn lại. Nếu hai anh em bạn tự thỏa
thuận bán toàn bộ căn nhà mà không có sự đồng ý của bố bạn thì không thể bán
ngôi nhà hợp pháp. Vì vậy, hai anh em bạn cần thỏa thuận với bố và vấn đề chia
di san thừa kế và bán nhà.
Nếu bố bạn muốn hưởng phần tài sản
trên, bố bạn cần chứng minh mình thuộc hàng thừa kế thứ nhất, có quyền được
hưởng phần di sản thừa kế bằng tất cả những người đồng thừa kế. Nếu hai anh em
bạn đã bán căn nhà này, bố bạn có quyền yêu cầu tòa án tuyên giao dịch mua bán
giữa các bên là vô hiệu và yêu cầu phân chia lại di sản thừa kế.
2.
Lợi tức phát sinh từ tài sản được chia từ khối tài sản chung
Tóm tắt câu hỏi:
Chào Luật sư! Tôi xin hỏi, tiền thu
lợi tức từ tài sản riêng được chia từ khối tài sản chung của vợ chồng trong
thời kỳ hôn nhân thì có phải chia cho người vợ/chồng còn lại không? Cảm ơn Luật
sư!
Khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và gia
đình 2014 quy định:
Tài sản chung của vợ chồng gồm tài
sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh,
hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong
thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật
này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản
khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có
được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc
chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch
bằng tài sản riêng.
Như vậy, tài sản do vợ, chồng tạo
ra, các khoản thu nhập, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập
hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung của vợ chồng.
Trong trường hợp chia tài sản chung
của vợ chồng thì phần tài sản được chia, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản
riêng của mỗi bên sau khi chia tài sản chung là tài sản riêng của vợ, chồng,
trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác. Phần tài sản còn lại không chia vẫn
là tài sản chung của vợ chồng.
Điều 14 Nghị định 126/2014/NĐ-CP quy
định:
1. Việc chia tài sản chung của vợ
chồng trong thời kỳ hôn nhân không làm chấm dứt chế độ tài sản của vợ chồng
theo luật định.
2. Từ thời điểm việc chia tài sản
chung của vợ chồng có hiệu lực, nếu vợ chồng không có thỏa thuận khác thì phần
tài sản được chia; hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản đó; hoa lợi, lợi tức
phát sinh từ tài sản riêng khác của vợ, chồng là tài sản riêng của vợ, chồng.
ừ các quy định trên, khi vợ chồng có
văn bản thỏa thuận về việc chia tài sản chung, về nguyên tắc tài sản chung được
chia là tài sản riêng của mỗi người.
Đối với lợi tức thu được phát sinh
từ tài sản được chia này được xác định là tài sản riêng của mỗi bên, bên còn
lại không có quyền yêu cầu được chia khoản tiền hoa lợi, lợi tức đó, trừ trường
hợp vợ chồng có thỏa thuận khác về việc chia khoản lợi tức này.
3.
Phân chia tài sản chung của hộ gia đình khi bố mẹ đã mất
Tóm tắt câu hỏi:
Kính gửi văn phòng luật sư! Ông bà
tôi sinh được 8 người con trong đó có 4 người con trai thì đã có 1 người mất từ
lâu, năm ngoái có thêm 1 người chú nữa mất (vợ con chú đang ở trên đất của ông
bà). Bố tôi là con trai thứ 2 trong nhà. Khi về vùng đất đang tranh chấp hiện
tại để khai hoang thì tất cả 8 người con trong gia đình đều có công sức góp vào
để mở rộng đất đai. Hiện tại mảnh đất đang có khoảng 70m mặt đường và tổng diện
tích đất lên đến 1,5 km2. Toàn bộ đất đang tranh chấp hiện tại chỉ có gia đình
chú tôi (vừa mất năm ngoái) và vợ con đang ở. Ông tôi mất đi vào năm 2001 và
không để lại di chúc thừa kế nào. Đến khoảng năm 2006 khi bà tôi xuống nhà tôi
chơi và bị ốm do cao huyết áp thì chú thím đã đi đăng kí sổ đỏ đất mà không có
sự đồng ý của anh em họ hàng. Thậm chí anh em trong nhà cũng không ai biết chú
thím đã đi làm sổ đỏ. Bà tôi ốm từ đó đến khoảng năm 2011 thì bà tôi mất. Cũng
không để lại di chúc. Cho đến trước khi chú tôi mất cũng không ai hỏi cặn kẽ
đến mảnh đất vì chú thím vẫn đang ở trên mảnh đất và anh em đã có nhà cửa ở nơi
khác nên cũng không tranh chấp làm gì cả. Chỉ có lần bố tôi hỏi qua về mảnh đất
và chú cũng bảo từ từ rồi em tính. Tuy nhiên vào đầu năm 2016 chú tôi đột ngột
qua đời. Đầu năm 2017 bố tôi và bác trai cả có hỏi thím tôi về việc chia đất
đai cho các anh em thì thím gạt phăng đi và nói đất này đã đứng tên sổ đỏ của
chú thím từ lâu và hiện tại đã chuyển sang cho 2 con trai của chú thím. Không
ai được về xin bất kì mét đất nào nữa. Hiện tại thím đang rao bán tất cả đất và
chỉ để lại một lô đất để lấy tiền bán đất xây nhà. Trong khi đó kể cả ngôi nhà
mà thím đang ở cũng do anh em trong nhà góp công góp sức vào xây cho ông bà để
ông bà ở khi còn sống. Anh em trong nhà đang rất bức xúc, vì vậy tôi gửi thư
này đến văn phòng luật sư Dương Gia để xin được tư vấn: Liệu bố tôi và các anh
chị em là con của ông bà có còn được quyền xin chia đất theo quyền thừa kế nữa
không? Mong quý văn phòng sớm có hồi âm. Xin cảm ơn!
Luật sư Gia Đình trả lời:
Bộ luật Dân sự 1995, Bộ luật dân sự
2005, Bộ luật Dân sự 2015 đều ghi nhận, Tài sản chung của hộ gia đình tài sản
do các thành viên cùng nhau tạo lập nên hoặc được tặng cho chung và các tài sản
khác mà các thành viên thoả thuận là tài sản chung của hộ. Bạn có trình bày
nguồn gốc sử dụng đất của gia đình bạn là khi về vùng đất đang tranh chấp hiện
tại để khai hoang thì tất cả 8 người con trong gia đình đều có công sức góp để
mở rộng đất đai, nếu có căn cứ để chứng minh thì đây được xác định là tài sản
chung của cả hộ gia đình gồm ông bà nội bạn và 8 người con cả trai và gái. Do
đó, việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho vợ chồng chú bạn năm 2006 mà
không có sự đồng ý của các thành viên trong gia đình là không hợp pháp.
Nếu không có căn cứ để chứng minh
đây là tài sản chung của hộ gia đình, thì chú thím bạn phải có căn cứ để chứng
minh là đã khai hoang mảnh đất và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là
hợp pháp.
Việc phân chia tài sản chung của hộ
gia đình là do các thành viên trong hộ gia đình tự thỏa thuận, trường hợp không
thỏa thuận được thì tài sản sẽ được chia đều cho tất cả các thành viên trừ
trường hợp chứng minh được công sức đóng góp của mỗi thành viên. Như vậy, phần
đất đang tranh chấp sẽ được chia đều cho các thành viên trong gia đình. Phần
tài sản của ông bà bạn đã chết không để lại di chúc, theo quy định tại Điều
650, Điều 651, Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015 thì di sản thừa kế sẽ chia theo
pháp luật:
– Di sản được chia thành các phần
bằng nhau cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ
đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Tức mỗi người con đều
được hường phần bằng nhau đối với phần di sản mà ông bà bạn để lại.
– Người chú đã mất từ lâu nếu xác
định là mất trước khi ông bà bạn mất và có con thì áp dụng quy định về thừa kế
thế vị thì phần di sản mà người chú đó được hưởng sẽ được chuyển cho con của
chú bạn.
– Đối với người chú mới mất năm
ngoái thì vẫn được xem là một người thừa kế của ông bà bạn.
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV,
THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội
ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ
cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng
tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề
nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật
sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn
nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm
và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì
sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo
đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy
sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc
sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui
của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại
công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã
hội.
Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn
phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh
nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều
năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình
uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam
(VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư
vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao
Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc
Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp
luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên
cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho
nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với
trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật
cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư bào chữa, tư vấn cho
nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin,
người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và
Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa
Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố
ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động,
hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự
đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội
của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý
cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.
Trân trọng cảm ơn!.
|